APC-resistentie en Factor V Leiden

dna-pict-sm_50x239APC staat voor Actief Proteine C, Proteine C is een eiwit dat een remmende werking heeft op de stolling, m.a.w. het is een veiligheidsmechanisme dat het stollingssysteem tegenhoudt op het verkeerde moment stolsels (tromboses) te maken. Proteine C moet om te kunnen werken eerst worden geactiveerd tot APC. Dat geactiveerde Proteine C bindt met twee stollingsfactoren, Factor V en Factor VIII genaamd, en maakt deze inactief door ze te splitsen. Doordat deze stollingsfactoren inactief worden, kunnen ze weer minder meewerken aan de stolling die dus geremd wordt.

APC-resistentie wil zeggen dat Factor V weerstandig is aan het remmend effect van het (geactiveerd) Proteïne C. De remming langs het proteïne C/S systeem kan dus minder goed werken. In de meerderheid van de gevallen (95%) wordt dit verklaard door een mutatie van Factor V zodat deze wel gewoon werkt in de bloedstolling maar niet gevoelig is aan de remming door proteïne C. Deze mutatie werd in Leiden ontdekt waardoor de naam Factor V Leiden is gekomen. Er bestaat ook een andere mutatie die de naam Factor V Cambridge draagt en die hetzelfde effect geeft, maar deze is veel zeldzamer.

Factor V Leiden komt relatief veel voor in de bevolking (ongeveer 8%) en het is op het moment de meest voorkomende erfelijke trombofiliefactor. De afwijking komt dus veel meer voor dan Antithrombine III deficiëntie en Proteïne C of S deficiëntie maar het effect is minder uitgesproken. Het geeft een verhoging van de kans op trombose van 6x.
cascade_386x370 (2)

In combinatie met de orale anticonceptiepil (die zelf een 4x hogere kans op trombose geeft) wordt de kans op trombose 40x hoger. In sommige centra is dit voldoende reden om het gebruik van de “pil” te verbieden. In andere centra wordt de verhoogde kans op trombose uitgelegd en kan de patiënt zelf beslissen het gebruik van de “pil” wel of niet voort te zetten. Als patienten de “pil” reeds lang gebruiken zonder problemen, is er eigenlijk geen reden om te stoppen. Wel worden de zogenaamde “derde generatie” pillen (Marvelon, Mercilon, Femodeen, Harmonest, Meliane, Minulet, Gracial, Ovidol, Triminulet en Triodeen) afgeraden omdat die zelf nog een hoger risico op trombose met zich meebrengen.

Studies over het effect van Factor V Leiden zijn volop bezig. De afwijking wordt ook relatief vaak bij arteriële tromboses en spontane abortusproblemen gevonden.
Voor het beleid bij zgn. trombofiliefactoren zie patienteninformatie.